15 lat stosowania natalizumabu w terapii stwardnienia rozsianego – opis 15 przypadków klinicznych
Monika Buchajewicz1, Justyna Chojdak-Łukasiewicz2, Anna Pokryszko-Dragan2, Anna Jamroz-Wiśniewska3, Konrad Rejdak3, Katarzyna Kapica-Topczewska4, Anna Karbicka5, Katarzyna Kubicka-Bączyk6, Monika Adamczyk-Sowa6, Monika Marona7,8, Marcin Wnuk7,8, Amira Bryll9,10, Tadeusz Popiela9,10, Agnieszka Słowik7,8, Adam Perenc11, Przemysław Puz12, Natalia Szejko13,14, Monika Nojszewska13, Aleksandra Podlecka-Piętowska13, Beata Zakrzewska-Pniewska13, Elżbieta Tokarz-Kupczyk15, Agata Walczak16, Anna Wojnarowska-Arendt17, Katarzyna Zaręba18, Maciej Maciejowski18, Marcin Zedler19, Alina Kułakowska4
Affiliation and address for correspondenceNatalizumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne przeciwko α4-integrynie, stanowi cenną opcję terapeutyczną w przypadku rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego i od 2006 roku jest szeroko stosowany w tym wskazaniu. Dysponujemy coraz większą liczbą danych, uzyskanych zarówno z randomizowanych badań, jak i z praktyki klinicznej, na temat wysokiej skuteczności i profilu bezpieczeństwa leku. Dzięki temu udało się zidentyfikować czynniki ryzyka postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii i opracować algorytm mający na celu jego redukcję, co zwiększyło bezpieczeństwo terapii. Stosowanie natalizumabu wydaje się też stosunkowo bezpieczne w trakcie ciąży – dane z dostępnego piśmiennictwa nie wskazują, aby ekspozycja na lek miała istotny wpływ na wynik ciąży. Nadal brak jest jednak odpowiednich, dobrze kontrolowanych badań, więc w okresie ciąży natalizumab może być podawany tylko w razie wyraźnej potrzeby. Mechanizm działania leku sprawdził się także w dobie pandemii COVID-19. Większość chorych leczonych natalizumabem łagodnie przebyła infekcję i rozwinęła prawidłową odporność poszczepienną po szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2. Przedstawiamy opis 15 pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią stwardnienia rozsianego leczonych natalizumabem w 15 ośrodkach na terenie całej Polski. Lek stosowano zarówno w razie nieskuteczności leczenia I-liniowego, jak i w przypadkach szybko postępującej, ciężkiej postaci stwardnienia rozsianego. Chorzy różnią się czasem trwania choroby, długością okresu leczenia natalizumabem i statusem serologicznym względem wirusa JC. Wśród opisanych pacjentów są uczestnicy badania rejestracyjnego natalizumabu, kobiety, które w trakcie leczenia zaszły w ciążę, i osoby, które chorowały na COVID-19. Zaprezentowane opisy przypadków klinicznych stanowią podsumowanie dotychczasowych doświadczeń związanych ze stosowaniem natalizumabu w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego w Polsce.
