Wprowadzenie: Regionalne przeciętne surowe współczynniki śmiertelności (SWŚ) i wskaźniki liczby kobiet do mężczyzn (WKM) w stwardnieniu rozsianym (SR) mogą korelować z przeszłymi długookresowymi czynnikami meteorologicznymi (CM) w Polsce. Cel: Analiza asocjacji pomiędzy regionalnymi SWŚ oraz WKM w SR i przeszłymi długookresowymi CM. Metoda: Badania oparto na świadectwach zgonu 2172 chorych ze SR (M – 878, K – 1294) w latach 2004-2008. Dane demograficzne uzyskano z GUS, a dane meteorologiczne z lat 1931-1970 z IMiGW. Badania korelacji SWŚ i dostosowanych do płci WŚ (DWŚ) oraz WKM z CM przeprowadzono testem rzędów Spearmana. Wyniki: Wyższy SWŚ w północno-wschodniej Polsce wyniósł 1,45/100 000 populacji. Towarzyszyło mu minimalne usłonecznienie (U) w grudniu (16 h) oraz najniższa temperatura powietrza (TP) w styczniu (-5,6°C). SWŚ w Polsce wykazał istotną, odwróconą korelację ze średnim minimalnym U w grudniu (r=-0,518; p=0,044), średnią roczną lub styczniową TP (r=-0,539; p=0,03; r=-0,611, p=0,01). SWŚ nie korelował z rocznym U, stopniem zachmurzenia, roczną liczbą mroźnych dni ani z sumą opadów. DWŚ u mężczyzn i u kobiet nie wykazały asocjacji z CM. Wyższy WKM (2,72) wystąpił w północno-zachodniej Polsce z najcieplejszą TP w styczniu (-1,4°) i niską roczną liczbą mroźnych dni (65). Średni FTMR (1,55) korelował z roczną lub styczniową TP (r=+0,638; p=0,01; r=+0,726; p=0,004). Wnioski: CMR w SR wykazał w Polsce odwróconą korelację z przeszłym U i roczną lub minimalną TP w styczniu. Przeszłe U i TP mogły wpłynąć na poziom witaminy D3, immunosupresyjne cytokiny, immunologiczną dysregulację i wyższą śmiertelność zwłaszcza w północno-wschodniej Polsce. Większy WKM korelował z roczną lub styczniową TP i z liczbą mroźnych dni w ciągu roku. TP mogła sprzyjać, szczególnie wśród kobiet, zakażeniom układu oddechowego.

stwardnienie rozsiane, współczynniki śmiertelności, wskaźnik liczby kobiet do mężczyzn, czynniki meteorologiczne, Polska, regiony Polski