Cel pracy: Angiografię metodą tomografii komputerowej z podaniem kontrastu (angio-TK) powszechnie stosuje się w przypadku ostrego niedokrwiennego udaru mózgu, jednakże często wykonanie badania jest opóźniane w celu dokonania uprzedniej oceny funkcji nerek w związku z domniemanym ryzkiem wystąpienia ostrego uszkodzenia nerek indukowanego kontrastem radiologicznym. Ten istniejący w praktyce klinicznej dylemat zasługuje na bliższe zbadanie w celu rozwiania wątpliwości dotyczących należytego sposobu postępowania. Metoda: Przeprowadziliśmy retrospektywną analizę częstości występowania ostrego uszkodzenia nerek spowodowanego podaniem kontrastu wśród pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu, u których wykonano pojedyncze wstępne badanie angio-TK lub dwa następujące po sobie badania angio-TK, w porównaniu z częstością występowania ostrego uszkodzenia nerek u pacjentów bez ekspozycji na kontrast. Ostre uszkodzenie nerek i przedłużająca się niewydolność nerek zostały zdefiniowane jako wzrost stężenia kreatyniny w surowicy o ponad 50% w stosunku do stężenia obecnego w momencie przyjęcia pacjenta odpowiednio w okresie 5 i 30 dni od daty przyjęcia. Wyniki: Spośród 465 pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu u 372 wykonano angio-TK (u 203 pacjentów pojedyncze wstępne badanie angio-TK, a u 169 dwa następujące po sobie badania angio-TK), natomiast 93 pacjentom nie podawano kontrastu. U 33% pacjentów z całej kohorty występowała cukrzyca, a u 9,4% przewlekła choroba nerek, przy czym odsetki te kształtowały się podobnie w obu podgrupach. Ostre uszkodzenie nerek wystąpiło u 2,5% pacjentów, u których przeprowadzono pojedyncze badanie angio-TK, u 2,4% pacjentów, którzy przeszli dwa następujące po sobie badania angio-TK, oraz u 9,7% pacjentów bez ekspozycji na kontrast (p = 0,004). Odsetek pacjentów z przedłużającą się niewydolnością nerek wyniósł w tych samych grupach odpowiednio 1,5% (pojedyncze badanie angio-TK), 0,6% (dwa następujące po sobie badania angio-TK) oraz 6,5% (brak badania angio-TK) (p = 0,185). Analiza wielowariantowa wykazała, iż cukrzyca oraz niższy wyjściowy szacunkowy współczynnik przesączania kłębuszkowego były w sposób niezależny związane z przedłużającą się niewydolnością nerek (p < 0,05), natomiast niższy współczynnik przesączania kłębuszkowego wiązał się z przedłużającą się niewydolnością nerek. U pacjentów, którym podano środek kontrastujący, nie występowało zwiększone ryzyko ostrego uszkodzenia nerek (OR = 0,25, 95% CI 0,096–0,647, p = 0,004) ani też przedłużającej się niewydolności nerek (OR = 0,083, 95% CI 0,008–0,810, p = 0,032) w porównaniu z pacjentami, którym nie podawano środka kontrastującego. Przeprowadzenie u pacjenta dwóch następujących po sobie badań angio-TK w 24-godzinnym przedziale czasowym nie zwiększało ryzyka ostrego uszkodzenia nerek wywołanego ekspozycją na środek kontrastujący. Wnioski: Zarówno pojedyncze, jak i powtarzane badania angio-TK wykonywane u pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu związane były z bardzo niskim ryzykiem ostrego uszkodzenia nerek i przedłużającej się niewydolności nerek, a ryzyko to nie było istotnie statystycznie wyższe niż u pacjentów z ostrym udarem mózgu, u których nie przeprowadzano wczesnego badania z podaniem środka kontrastującego.

ostra niewydolność nerek, udar niedokrwienny mózgu, tomografia komputerowa, środki kontrastujące, leki trombolityczne