Liczba publikacji dokumentujących skuteczność rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym (łac. sclerosis multiplex, SM) systematycznie wzrasta. Najnowsze doniesienia naukowe uwidoczniły istotną różnicę w stanie zdrowia między pacjentami rehabilitowanymi i nierehabilitowanymi. Wykazano przewagę rehabilitacji stacjonarnej nad ambulatoryjną. Zwraca się uwagę na powiązanie między stopniem niepełnosprawności i jakością życia odczuwaną przez tych chorych, jak również na obciążenia osób opiekujących się swoimi bliskimi. W tradycyjnie pojętej rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym koncentrowano się na redukowaniu objawów tej choroby, takich jak: niedowłady, spastyczność, ataksja, bóle, dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego, zaburzenia funkcji poznawczych, depresja. Opisane w roku 1890 przez Wilhelma Uhthoffa zjawisko polegające na przejściowych zaburzeniach widzenia u chorych na stwardnienie rozsiane pod wpływem hipertermii, którą autor wiązał z wysiłkiem fizycznym i wzrostem temperatury ciała, np. przy gorącej kąpieli, stało się znane jako Uhthoff phenomenon i na ponad 100 lat narzuciło strategię postępowania rehabilitacyjnego w SM. Konserwatywne podejście do rehabilitacji tych chorych spowodowało ograniczenie zabiegów cieplnych i wysiłku fizycznego niezbędnego podczas ćwiczeń, co zmniejszyło skuteczność rehabilitacji. Badania przeprowadzone w ostatnich latach rzuciły więcej światła na zjawisko Uhthoffa. Jednakże wpływ przegrzania na chorych ze stwardnieniem rozsianym nadal nie jest jednoznaczny, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań. Podniesienie temperatury zabiegów cieplnych, wprowadzenie oziębiania miejscowego i krioterapii ogólnoustrojowej zwiększa nadzieje na coraz większą skuteczność rehabilitacji chorych ze stwardnieniem rozsianym. Ostatnio ukazały się doniesienia wskazujące na skuteczność treningu aerobowego w stwardnieniu rozsianym (aerobic exercise) – są one przykładem nowej strategii postępowania: terapii opartej na zadaniach, skoncentrowanej na niepełnosprawności (task-oriented – disability-focused approach). W Polsce ciągle brak rekomendacji (standardów) dotyczących postępowania rehabilitacyjnego w stwardnieniu rozsianym. Odczuwalny jest także brak broszur przedstawiających zasady diagnostyki, leczenia i rehabilitacji osób chorych na SM, przeznaczonych dla tych właśnie osób.

" />
LOGO
PL

Aktualne kierunki rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym

Józef Opara, Waldemar Szwejkowski, Waldemar Brola

Affiliation and address for correspondence
Aktualn Neurol 2009, 9 (2), p. 140-146
Abstract

Liczba publikacji dokumentujących skuteczność rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym (łac. sclerosis multiplex, SM) systematycznie wzrasta. Najnowsze doniesienia naukowe uwidoczniły istotną różnicę w stanie zdrowia między pacjentami rehabilitowanymi i nierehabilitowanymi. Wykazano przewagę rehabilitacji stacjonarnej nad ambulatoryjną. Zwraca się uwagę na powiązanie między stopniem niepełnosprawności i jakością życia odczuwaną przez tych chorych, jak również na obciążenia osób opiekujących się swoimi bliskimi. W tradycyjnie pojętej rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym koncentrowano się na redukowaniu objawów tej choroby, takich jak: niedowłady, spastyczność, ataksja, bóle, dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego, zaburzenia funkcji poznawczych, depresja. Opisane w roku 1890 przez Wilhelma Uhthoffa zjawisko polegające na przejściowych zaburzeniach widzenia u chorych na stwardnienie rozsiane pod wpływem hipertermii, którą autor wiązał z wysiłkiem fizycznym i wzrostem temperatury ciała, np. przy gorącej kąpieli, stało się znane jako Uhthoff phenomenon i na ponad 100 lat narzuciło strategię postępowania rehabilitacyjnego w SM. Konserwatywne podejście do rehabilitacji tych chorych spowodowało ograniczenie zabiegów cieplnych i wysiłku fizycznego niezbędnego podczas ćwiczeń, co zmniejszyło skuteczność rehabilitacji. Badania przeprowadzone w ostatnich latach rzuciły więcej światła na zjawisko Uhthoffa. Jednakże wpływ przegrzania na chorych ze stwardnieniem rozsianym nadal nie jest jednoznaczny, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań. Podniesienie temperatury zabiegów cieplnych, wprowadzenie oziębiania miejscowego i krioterapii ogólnoustrojowej zwiększa nadzieje na coraz większą skuteczność rehabilitacji chorych ze stwardnieniem rozsianym. Ostatnio ukazały się doniesienia wskazujące na skuteczność treningu aerobowego w stwardnieniu rozsianym (aerobic exercise) – są one przykładem nowej strategii postępowania: terapii opartej na zadaniach, skoncentrowanej na niepełnosprawności (task-oriented – disability-focused approach). W Polsce ciągle brak rekomendacji (standardów) dotyczących postępowania rehabilitacyjnego w stwardnieniu rozsianym. Odczuwalny jest także brak broszur przedstawiających zasady diagnostyki, leczenia i rehabilitacji osób chorych na SM, przeznaczonych dla tych właśnie osób.

Keywords
fizjoterapia, rehabilitacja, stwardnienie rozsiane, oziębianie, zmęczenie

Oświadczam, że posiadam prawo wykonywania zawodu lekarza i jestem uprawniony do otrzymywania specjalistycznych informacji medycznych. Chcę zapoznać się z informacją z serwisu.